Расследаванні інспектара Сарвы - Сяргей Белаяр

Праз некаторы час інспектар дабраўся да запісу, зробленага ў прыборным адсеку за трыццаць хвілін да таго, як з «Пуцяводнай зоркай» перарвалася сувязь. Высокая якасць дазваляла разгледзець усё ў дробных дэталях. У аб'ектыў трапілі двое астранаўтаў. Мужчыны займаліся манатоннай працай роўна да таго часу, пакуль адзін з камп'ютараў не выйшаў з рэжыму чакання. Варта было толькі дакрануцца да клавішы «Enter», як абодва прыціснулі далоні да вушэй і паваліліся на падлогу.

— Ці не тут хаваецца разгадка? — Сарва павялічыў маштаб малюнка, аднак вугал павароту манітора не дазволіў зразумець, што магло выклікаць гэткую неадэкватную рэакцыю членаў экіпажа. Задачу моцна ўскладняла тое, што ў запісе адсутнічаў гук. Падчас праверкі высветлілася, што прычына схаваная ў няспраўнасці абедзвюх аўдыякалонак. Перасеўшы за іншы камп'ютар, інспектар высветліў, што аддалены доступ немагчымы.

Сарва пазначыў час здарэння, затым вярнуўся да іншых запісаў. Паўторны прагляд даў но­вую, надзвычай важную інфармацыю: персанал «Пуцяводнай зоркі» ў пэўны момант раптам страціў чалавечае аблічча. Рэагавалі людзі па-рознаму, аднак аб'ядноўвала іх адно: поўная прастрацыя.

Інспектар вылаяўся і ўключыў сувязь.

— Рывес, вы чуеце мяне?.. Неадкладна адказвайце, Рывес!.. Рывес!.. Вось д'ябал! — Сарва пабег у прыборны адсек у прадчуванні блізкай бяды.

Тэхнікі з «Арыстарха Самоскага» ў розных позах валяліся на падлозе.

Інспектар бухнуўся на калені перад Рывесам. Аднаго погляду на твар тэхніка было дастаткова, каб зразумець: іскра розуму ў вачах Рывеса згасла. Астатнія выглядалі не лепш.

Смутныя падазрэнні штурхнулі інспектара да дысплэя. Трэць экрана займала акно аўдыяфайла.

На тое, каб скласці два і два, шмат розуму не патрабавалася.

— Інспектар Сарва выклікае капітана Драка!

— Слухаю вас, спадар Сарва!

— У нас няштатная сітуацыя, спадар Драка. Неадкладна дашліце суднавага медыка!

— Што здарылася? — у голасе капітана «Арыстарха Самоскага» адчуваліся ноткі страху.

— Тэхнікі страцілі дзеяздольнасць, спадар Драка... У вас на борце ёсць чалавек, які добра разбіраецца ў камп'ютарах?

— Так, — пачуўся адказ пасля невялікай паўзы.

— Ён мне патрэбны!

— Праз пяць хвілін Рангель і Цімаш будуць у вас, спадар Сарва!

Інспектар наблізіўся да дысплэя, аднак вырашыў не чапаць клавіятуру. У Сарвы не мелася сумненняў у тым, што прычынай надзвычайнага здарэння з'яўляецца кароткі — ўсяго двухсекундны — запіс.

Праграміст высновы інспектара пацвердзіў:

— Вірус!.. Мне патрэбны час на тое, каб разабрацца ў ім, але ўжо цяпер магу сказаць адназначна: ён выклікае інфрагукавыя акустычныя ваганні.

— Спадар Рангель, яны могуць справакаваць вар'яцтва?

— Безумоўна, спадар Сарва! — суднавы медык выглядаў як горкі п'яніца, але справу сваю ведаў. — Шум з'яўляецца стрэсавым фактарам, здольным выклікаць зрыў прыстасавальных рэакцый. Акустычны стрэс можа прывесці да незваротных функцыянальных парушэнняў цэнтральнай нервовай сістэмы і даць пачатак дэгенератыўным працэсам у органах і тканінах. Сту­пень шумавой паталогіі залежыць ад інтэнсіўнасці і працягласці ўздзеяння, функцыянальнага стану ЦНС і ад індывідуальнай адчувальнасці арганізма да акустычнага раздражняльніка.

— Цікавая канструкцыя... — праграміст разважліва ўстрымліваўся ад таго, каб уключыць прайгравальнік. — А ведаеце што, спадар Сарва, вірус стварылі не людзі! Алгарытм зусім іншы... Вы нарадзіліся ў кашулі! Калі б канал сувязі заставаўся ўключаным, вы маглі стаць яшчэ адной ахвярай.

— Вы можаце вызначыць прыроду віруса, спадар Цімаш?

— Баюся, давядзецца звярнуцца па дапамогу, спадар Сарва. Канструкцыя занадта складаная.

— Спадар Рангель, калі ласка, забяспечце транспарціроўку пацярпелых на борт «Ары­старха Самоскага». Тут мы ім нічым дапамагчы не здолеем... А вірусам хай займаюцца спецыялісты! — інспектар звязаўся з капітанам і прадыктаваў яму тэкст паведамлення для камісара Айнбунда, пасля чаго вярнуўся на грузавое судна, дзе склаў падрабязную справаздачу аб праведзеным расследаванні.

Чакаць адказу можна было самае малое праз дзве гадзіны, таму Сарва звярнуўся да матэрыялаў справы аб забойстве астрафізіка Артамянкова. Інспектара не пакідала пачуццё, што ён прапусціў нешта вельмі важнае. Але што?

Сарва пачаў праглядаць матэрыялы з самага пачатку. І быў узнагароджаны: сярод мноства дакументаў, скапіяваных з галоўнага камп'ютара «П'ера Шарля ле Маньера», знайшоўся невялікі тэкставы файл. Скарга начальніку станцыі ад бортінжынера Лідзіі Шчур аб сэксуальных дамаганнях з боку Радзевіч.

— А ці не тая гэта Шчур, якой аказваў знакі ўвагі Артамянкоў?

Праз некалькі хвілін апошні элемент мазаікі стаў на сваё месца.

— Класічны любоўны трохкутнік... І на што разлічвала Радзевіч?

ЗА ГАРЫЗОНТАМ ПАДЗЕЙ

Чарговы тэрміновы загад ад камісара заспеў Ратаўта Сарву на арбіце Урана. Два з паловай тыдні вымушанага гультайства на міжнароднай касмічнай станцыі, выкліканых чаканнем спадарожнага карабля на Зямлю, інспектар вырашыў выкарыстаць з максімальнай карысцю. Бібліятэчны фонд «П'ера Шарля ле Маньера» налічваў больш за шэсць мільёнаў тамоў, з якіх дзве траціны складала навуковая літаратура.

— «Эрнст Юліус Эпік»... — Сарва ўвайшоў у Старнет з бартавога камп'ютара МКС. Навукова-даследчае судна адносілася да адзінаццатай серыі спецыялізаваных касмічных караблёў і прызначалася для транспарціроўкі буйнагабарытных грузаў на вялікія адлегласці. Ме­сяц таму «Эрнст Юліус Эпік» адправіўся да планетоіда 90377 Седна з SLSBT — Супервялікім бінакулярным субміліметровым тэлескопам на борце. Тэлескоп прызначаўся для назірання за воблакам Аорта — вобласцю Сонечнай сістэмы, якая служыла крыніцай доўгаперыядычных камет. Навуковай праграмай місіі прадугледжваўся шэраг прыпынкаў, для чаго судна было абсталявана скачковым рухавіком.

Сувязь з «Эрнстам Юліусам Эпікам» знікла дваццаць пяць гадзін таму. Спробы яе аднаўлення ні да чаго не прывялі. Інспектар павінен быў знайсці прычыну маўчання.

Гэтым разам дабірацца да месца расследавання трэба было на памежным крэйсеры «Агесілай II». Забіралі Сарву малым дапаможным катарам, які стыкаваўся са станцыяй.

У шлюзавай камеры інспектара чакаў малады афіцэр.

— Прывітанне, спадар Сарва! Лейтэнант Кгеўкгоўд Ішора. Прызначаны вас суправаджаць!.. Сардэчна запрашаю на борт!.. Дазвольце, я дапамагу вам зняць скафандр!

Варта было афіцэру пацвердзіць прыбыццё інспектара, як запрацавалі абодва маршавыя рухавікі, і Уран у абрамленні чатырнаццаці кольцаў пачаў адыходзіць з хуткасцю, якая ўвесь час набірала абароты.

Унутраная аздоба «Агесілая II» адрознівалася максімальнай прагматычнасцю і спартанскім мінімалізмам. Сарва злавіў сябе на тым, што канструктары нездарма вырашылі назваць карабель у гонар цара Лакедэмоніі з роду Еўрыпантыдаў. У параўнанні з крэйсерам любое паліцэйскае судна выглядала раскошнай яхтай.

Інспектару выдзелілі ложак у лазарэце, паколькі свабодных кубрыкаў не мелася: «Агесілай II» перавозіў каланістаў на Трытон. Восем з чвэрцю астранамічных адзінак паміж арбітай Урана і «Эрнстам Юліусам Эпікам» крэйсер пераадолеў за дваццаць адну гадзіну, палова з якіх сышла на разлік каардынат выхаду.

Пояс Койпера. Сарву ніколі раней не даводзілася залазіць далей за Плутон. Думка пра маштабы выклікала трапятанне, а гэта ж толькі нязначная частка Млечнага шляху! «Агесілай II» мог не баяцца сутыкнення з астэроідамі — верагоднасць такога варыянту была блізкай да нуля.

Сканеры крэйсера выявілі навукова-даследчае судна адразу ж на выхадзе з гіперпрасторы. «Эрнст Юліус Эпік» павольна плыў на адлегласці мільёна кіламетраў ад «Агесілая II».

— Хуткасць гаворыць пра тое, што рухавікі судна альбо адключаны, альбо выйшлі са строю! — для інспектара зрабілі выключэнне: прысутнасць старонніх на капітанскім мосціку была строга забаронена.

«Эрнст Юліус Эпік» рухаўся па інерцыі, якая слабела па меры праходжання праз гравітацыйныя палі к'юбівана, плуціна і рассеяных аб'ектаў.

— Сярэдні наперад! — загадаў палкоўнік Вештарт Мармылёў, капітан крэйсера. — Трансфакатарын — на максімальнае набліжэнне!

Карцінка пачала імкліва павялічвацца памерамі, пакуль не заняла ўвесь цэнтральны дысплей. Любыя сляды пашкоджанняў на корпусе адсутнічалі.

— Паспрабуйце выйсці з імі на сувязь!

— Так, спадар палкоўнік! — усе спробы пацярпелі фіяска: на ніводнай з частот «Эрнст Юліус Эпік» не адказваў. Маўчанне было адказам і на светлавыя сігналы, якія не заўважыць было немагчыма.

— Выпускайце боты!

У камплект абсталявання апаратаў далёкага пошуку ўваходзілі магутныя лічбавыя відэакамеры. Аператар падвёў боты практычна ўшчыльную да судна, і тэлеметрыя пацвердзіла герметычнасць корпуса «Эрнста Юліуса Эпіка». Асаблівая ўвага была ўдзеленая эвакуацыйным люкам.