Чалавек з брыльянтавым сэрцам (на белорусском языке) - Л Дайнеко

Раптам загадна загучаў селектар унутранай сувязi:

- Увага! Праз хвiлiну слухайце паведамленне асаблiвай важнасцi.

Памаўчаўшы, селектар паўтарыў, строга i трывожна:

- Праз хвiлiну слухайце паведамленне асаблiвай важнасцi.

Стрэсаператары пераглянулiся.

- Дзед, напэўна, будзе гаварыць, - сказаў Буслейка.

"Дзедам" усе звалi дырэктара Галоўнага Iндаэўрапейскага Стрэсографа Леха Патоцкага, сямiдзесяцiгадовага барадача, якi з аднолькавым напорыстым iмпэтам хадзiў па скалах Татраў у альпiнiсцкай звязцы i на вясёлых капуснiках танцаваў мазурку.

- Панове, - пачуўся неўзабаве магутны бас Патоцкага, - як вы ўжо ведаеце, мае месца атака Старой Цывiлiзацыi ў раёнах усходней i паўднёвей Менска. Сiтуацыя кантралюецца, але з вялiкiм напружаннем. Загiнула ў агнi трое вучняў Вышэйшых курсаў лесаводства.

- Чаму ў агнi? - неяк машынальна вымавiў Буслейка.

Дзед, нiбы пачуў ягоныя словы, растлумачыў:

- Чарговая, двухсот сорак трэцяя атака Старой Цывiлiзацыi адрознiваецца ад папярэднiх незвычайнасцю формаў. Ёсць, вядома, i стэрэатыпныя формы: КЛА ў выглядзе шароў, ромбаў i талерак, псеўдалюдзi з лысымi шышкаватымi галовамi i ружовай дзiцячай скурай, але амаль дзевяноста працэнтаў адмоўнай жывой энергii рэалiзуецца ў выглядзе вогненнага вала, якi нястрымна коцiцца па зямлi. Нездарма СЦ абрала Беларусь - там маюцца яшчэ даволi лясiстыя раёны, агню хапае ежы.

Дзед гучна кашлянуў.

- Сiтуацыя, як я ўжо казаў, кантралюецца з вялiкiм напружаннем. Справа абцяжарваецца яшчэ i тым, што да СЦ далучылася каля пяцi тысяч робатаў, якiх намервалiся здаць на пераплаўку. Iхняя падпольная тэрарыстычная арганiзацыя "Механiчная Рука" канцэнтравалася, як стала вядома, у Доме Пераўтварэнняў доктара Метэора. Сам доктар або забiты, або, па некаторых неправераных чутках, узяты робатамi ў якасцi заложнiка i знаходзiцца, зноў жа па некаторых неправераных чутках, у старой выпрацаванай калiйнай шахце непадалёку ад горада Салiгорска. Там у робатаў, аказваецца, былi склады зброi. Вось такое становiшча, панове. Стрэсограф працуе вахтавым метадам, i вас усiх, ад стрэсаператараў да буфетчыц i вартаўнiкоў, павiнны былi замянiць роўна праз восем дзён.

Пэўна, у гэтым месцы свайго паведамлення дырэктар Патоцкi, каб удакладнiць дату, глянуў на каляндар, бо наступiла паўза, пасля якой ён паўтарыў:

- Роўна праз восем дзён. Але сваёй уладай, так, так, панове, сваёй дырэктарскай уладай, я вымушаны затрымаць вас тут яшчэ дзён на пятнаццаць, не менш. Нiхто не можа гарантаваць, што змена, якая павiнна вас замянiць, прыбудзе своечасова. Мы будзем адпускаць вас порцыямi.

- Як марожанае, - пажартаваў Карл Гакенхольц.

- Вось i ўсё, - скончыў Патоцкi. - Зараз вам нешта, спадзяюся вясёленькае, скажа наш культмасавiк Алачка Зелянуха, а я прашу стрэсографа Радаслава Буслейку з дванаццатай кабiны зайсцi да мяне ў кабiнет. Жывуць Сонца i Кiсларод!

Патоцкi змоўк, i адразу ж пачуўся вясёлы, бадзёры, нейкi аж iскрысты голас Алачкi Зелянухi:

- Таварышы!

О Вялiкая Эра Плюралiзму! Ты сапраўды вялiкая. Ты дала магчымасць кожнаму чалавеку быць свабодным у думках, словах i дзеяннях. Звяртаючыся да грамады, можна ўжываць якiя хочаш словы: "панове", "спадары", "джэнтльмены" i гэтак далей. Вось Алачцы Зелянусе падабаецца слова "таварышы". Калi ласка, Алачка. Дарэчы, самае-найсамае "рыначнае" слова. Што такое "таварышы"? Купцы, гандляры, якiя маюць тавар. Што такое "таварыш"? Сябра па рынку, па гандлю.)

Радаслаў Буслейка, надта не ўслухоўваючыся ў тое, аб чым шчабеча культмасавiк, на старым абшарпаным лiфце паехаў да Леха Патоцкага, кабiнет у якога быў на самай верхатуры, "блiжэй да Сонца", як любiў жартаваць дырэктар. На стрэсографе быццам бы не працавалi дзецi або падлеткi, а кабiна лiфта была ўся спiсана i нават зрэзана сцiзорыкамi. Адзiн глыбакадумны надпiс чырвоным фламастэрам здзiвiў Радаслава. "Эйнштэйн цi я?" - было напiсана якраз на дзвярах лiфта. Мудрагелiстае пытанне. Цяжка наконт яго сказаць нешта пэўнае, асаблiва калi не ведаеш, што за фiгура жадае паспрачацца з генiем. Але ў Буслейкi быў гатовы адказ: "Эйнштэнн". Лiфт тым часам калацiўся i скавытаў, як быццам прышчамiў сам сабе палец.

Дзед у сваiм шыкоўным кабiнеце, з вокнамi на ўсю сцяну, пiў пiва. Прапанаваў поўны кубак Радаславу.

- Пакаштуй. Ваша пiва, беларускае. З Лiды.

Пiва было важнецкае - праглынеш язык. "Павiнна ж быць i ў зайца радасць перад халоднаю зiмой", - успомнiлiся раптам Буслейку словы з верша Караткевiча "Заяц варыць пiва".

- Вось што, пане Радаслаў, - па сваёй звычцы пачаў круцiць гузiк на чужой кашулi Патоцкi. - Цi не хочацца табе на дзянькi два або тры злётаць у сваю Беларусь?

- У мяне ж змена, - сказаў Буслейка.

- Змена не жонка. Запомнi гэта. Дык цi не хочацца?

- Хочацца, - шчыра прызнаўся Буслейка. - Але я не разумею, як гэта можна зрабiць.

- Слухай жа, калi хочацца. - Зноў даў яму поўны кубак пiва дырэктар. Сусветны Саюз Стрэсаператараў - ты ж яго член таксама - вырашыў паслаць у раён Менска, туды, дзе лакалiзуюць СЦ, сваю групу, цi свой атрад, як хочаш называй. Трэба нарэшце, каб i стрэсаператары вочы ў вочы, твар у твар сутыкнулiся са Старой Цывiлiзацыяй. А то гiбеем тут каля экранаў i не ведаем, з кiм цi з чым змагаемся. А там бой iдзе, ды яшчэ якi. Чытаў "Вайну светаў" Уэлса?

- Вядома, чытаў, - радасна азваўся Буслейка.

- Сёння там нешта падобнае адбываецца. Я й падумаў - ты ж з Беларусi, каму, як не табе, ляцець?

- Вельмi правiльна падумалi, - ледзь не расцалаваў дырэктара Буслейка. Патоцкi быў лаканiчны:

- Адлёт - заўтра.

- Пан Лех, - узмалiўся Буслейка: - Адна малюсенькая просьба. Адпусцiце са мной, будзьце ласкавы, i Карла Гакенхольца, майго напарнiка, Я разумею, што на Стрэсографе зараз работы вышэй галавы, але ж...

- Дагаворвай-дагаворвай, - сярдзiта прыжмурыўся Патоцкi. - Паплач у тры ручаi. Прабач, але я думаў, што вы, беларусы, не такiя шустрыя. Што ж, паляцiць разам з табой i Гакенхольц. I не трэба мне дзякаваць. Лiчыце гэты палёт узнагародай. Вы ж з Карлам стрэсаператары экстракласа, можна сказаць, генii. А ведаеш, што сказаў вялiкi Зыгмунд Фрэйд? "Генiй i паслухмянства дзве несумяшчальныя рэчы".

V

Перад вылетам усiх стрэсаператараў i тэхнiкаў (Лех Патоцкi дазволiў ляцець дваццацi пяцi чалавекам) сабралi на iнструктаж. Вёў яго прадстаўнiк Сусветнага Саюза Стрэсаператараў, высокi прыгожы негр, валасы ў якога былi ў найдрабнейшых завiтушках.

- Я зайздрошчу вам, - сказаў кучаравы смольнаскуры прадстаўнiк. - Адна справа - сачыць за экранамi i камп'ютэрамi, зусiм iншае - самому сутыкнуцца з СЦ. Усюды i заўсёды прашу памятаць, што вас пасылае наш саюз, можна сказаць, лепшы прафесiйны саюз планеты. Саламон у прытчах навучаў: "Не адхiляй вуха свайго ад слухання законаў". I вы будзьце дысцыплiнаванымi, уважлiвымi, падпарадкоўвайцеся загадам вайсковых кiраўнiкоў.